آشنایی با جت لگ در هوانوردی نظامی و غیر نظامی

سابقه و هدف: ریتم شبانه روزی یک چرخه ای فیزیولوژیکی و رفتاری است که توسط یک سیستم ضربان ساز داخلی و به کمک تغییرات اطلاعات حاصله از محیط (مانند نور، دما و...) حاصل شده و چرخه خواب و بیداری جزء مهمی از آن به شمار می آید. مدت نسبی این چرخه حدود 2/24 ساعت بوده و بر طبق آن هوشیاری در طول روز و خواب در طول شب حادث می گردد.   یافته ها: این بیماری عموما در طی 1 تا 2 روز پس از پروازهای بین قارهای (که در طی آن حداقل گذر از 2 منطقه زمانی صورت پذیرد) دیده شده و با ایجاد اختلال در چرخه سیرکادین سبب بروز خواب آلودگی در روز یا بیخوابی در شب، ضعف عمومی، خستگی، اختلال در حافظه و تمرکز، علائم گوارشی و... می گردد. در طی سفر در مسیر نیمکره شرقی زمین مسافران از نظر زمانی نسبت به مقصد یک فاز جلوتر قرار می گیرند به نحوی که در هنگام عصر احساس خواب آلودگی نموده و قبل از فرارسیدن صبح از خواب بیدار می شوند. لذا تطابق در این حالت دشوار تر و شدت علائم بیماری بیشتر است. به دلیل عدم گزارش موارد بروز بیماری میزان شیوع دقیق آن بدرستی مشخص نمی باشد.جهت درمان از تغییر سبک زندگی، نوردرمانی و داروهایی همچون ملاتونین، بنزودیازپین ها و... استفاده می گردد.   بحث و نتیجه گیری: به دلیل گسترش روز افزون هوانوردی و سفرهای بین قارهای لزوم اطلاع کافی در خصوص علائم، تشخیص، برخورد لازم و پیشگیری مناسب این بیماری برای کلیه گروه ها خصوصا پرسنل پروازی و گروه پزشکی و درمانی ضروری به نظر می رسد.